Kilka słów na temat kontaktów dziadków z wnukami*

Utrzymywanie kontaktów pomiędzy dziadkami a wnukami w wielu rodzinach jest naturalne i oczywiste.

Zdarza się jednak, że w związku na przykład z konfliktem między rodzicami dziecka, dziadkowie dziecka mają utrudniony kontakt z wnuczętami lub wręcz są tego kontaktu pozbawieni.

Jest oczywiste, że (szczególnie) długotrwały brak kontaktu dziecka z babcią/dziadkiem może mieć negatywny wpływ na wytworzenie (ukształtowanie się)
bądź utrzymanie więzi emocjonalnych między nimi.

Nierzadko, w ramach mojej praktyki adwokackiej, spotykam się właśnie z takimi sytuacjami, że babcia czy dziadek nie wiedzą, w jaki sposób poradzić sobie, gdy- bez ich winy i woli- kontakt z wnuczką/wnukiem jest mocno ograniczony.

Warto wiedzieć, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dziadkowie i ich wnuczęta mają prawo, a nawet obowiązek, utrzymywania kontaktów ze sobą.

Gdy nie jest możliwe skuteczne porozumienie się z rodzicem/opiekunem dziecka w tym przedmiocie, babcia czy dziadek może wystąpić do sądu o ustalenie kontaktów z wnuczką/wnukiem.

Aby zainicjować taką sprawę należy złożyć wniosek w odpowiednim sądzie rejonowym (w wydziale sądu, który zajmuje się sprawami rodzinnymi). Właściwy jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu.

Opłata sądowa od tego wniosku wynosi 100 zł.

We wniosku należy określić, jak mają – według naszej woli- przebiegać kontakty z dzieckiem (wnuczką czy wnukiem). Zwykle polegają one na przebywaniu z dzieckiem, czyli wzajemnym odwiedzaniu się, spotkaniach, a także na zabieraniu dziecka poza miejsce jego stałego pobytu. Kontakty z wnuczką/wnukiem mogą polegać również na bezpośrednim porozumiewaniu się z nią/z nim poprzez Internet (SMS-y, WhatsApp, Messengera, etc.,) czy rozmowach telefonicznych, jak również na utrzymywaniu korespondencji.

Jeżeli nie będziemy się zgadzali z treścią postanowienia sądu w przedmiocie ustalenia kontaktów z wnukiem/wnuczką, można złożyć od takiego orzeczenia apelację do sądu okręgowego.

Co ważne- jako że postępowanie sądowe zazwyczaj trwa co najmniej kilka(naście) miesięcy, można we wniosku o ustalenie kontaktów zawrzeć kolejny wniosek – wniosek o zabezpieczenie kontaktów na czas trwania postępowania. Jeżeli sąd zgodzi się na takie zabezpieczenie, to kontakty z dzieckiem będą mogły być realizowane przez babcię/dziadka już w trakcie trwania sprawy sądowej. Warto spróbować skorzystać z takiej możliwości.

Co istotne- w toku postępowania o ustalenie kontaktów z wnukami, może dojść do zawarcia ugody z rodzicem/rodzicami/opiekunami, będącymi przedstawicielami ustawowymi dziecka. Taka ugoda w przedmiocie kontaktów z dzieckiem może zostać zawarta przed sądem albo przed mediatorem.

Gdyby została zawarta ugoda, to sąd już nie wyda rozstrzygnięcia merytorycznego w przedmiocie kontaktów z dzieckiem (gdyż po prostu nie będzie takiej potrzeby, a kontakty realizowane będą w oparciu o zapisy porozumienia ugodowego).

Zawsze bardzo polecam moim klientom takie rozwiązanie. Wymaga ono jednak woli drugiej strony.

Kończąc, dodam jeszcze, że oprócz dziadków, z wnioskiem o ustalenie kontaktów z dzieckiem może wystąpić do sądu rodzic dziecka, z którym dziecko na co dzień nie zamieszkuje (to jest w praktyce najczęstsza sytuacja), a także rodzeństwo dziecka oraz powinowaci w linii prostej. Z wnioskiem mogą ponadto wystąpić też inne osoby, jeżeli sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.

Sprawy o ustalenie kontaktów z dzieckiem zwykle są dość emocjonujące. Warto się do nich dobrze przygotować, a także prowadzić je z rozmysłem, a przede wszystkim- bacząc na dobro dziecka, którego dana sprawa dotyczy.

Adwokat Agnieszka Kapała-Sokalska

*Artykuł został opublikowany w „Magazynie Seniora Ławeczka” w 2024 roku

Scroll to Top